Het is zover. Eigenlijk wil je van je onderneming af. Het loopt niet lekker. Je wilt misschien wel stoppen of met pensioen en speelt met de gedachten om je zaak te verkopen. Dat klinkt eenvoudiger dan je denkt. Indien je agent bent voor een buitenlandse fabrikant lukt dat maar indien je een activiteit hebt die erg persoonsgebonden is wordt dat een stuk lastiger. Dan is een jaar inwerken noodzakelijk en wordt een zaak langzaam overgedragen. Heb je iemand gevonden? Dan komt het moment dat je denkt, hoe pak ik dat aan? Je hebt zoiets tenslotte nog niet eerder gedaan. De wijze les is : Doe het niet alleen. Je komt gegarandeerd in de problemen als je denkt dat je het wel zelf kunt. Lees eerst deze tips voordat je acties onderneemt:

1. In het algemeen: denk eens na over het inwerken van een persoon die de onderneming kan runnen en belangrijke beslissingen kan nemen als je daartoe (tijdelijk) niet toe in meer staat bent.                                   
2. Bereid je tijdig voor en doe dat niet alleen. Neem tijdig een onafhankelijk adviseur in de arm die juridische het metier beheerst en je behoedt voor de valkuilen in een koopovereenkomst.
3. Betrek de notaris tijdig bij de overdracht wat veel efficiënter is dan pas aan het einde. Bij een familiebedrijf is dit nog belangrijker omdat de notaris de specialist is als het gaat om vermogens binnen familieverhoudingen. De notaris kan ook als mediator optreden bij overnamegeschillen.
4. Kijk naar de kansen en wees eerlijk naar jezelf. Vergeet ook je zwakte en bedreigingen niet. Onderhandel met een plan maar haal bij twijfel niet in.
5. Bij opvolging binnen de familie: wees open, eerlijk en transparant naar de rest van de familie. Kerst en verjaardagen moeten ook leuk blijven. Bespreek het tijdig en onderzoek of potentiële opvolgers binnen de familie beschikbaar zijn.
6. Neem niet te snel een beslissing. Denk tijdig na over je toekomst en jezelf. Wat kun je heel goed en waar heb je hulp nodig? Alles draait om timing.
7. Ga zorgvuldig te werk. Je verkoopt je bedrijf niet elke dag. Laat je bijstaan door een adviseur. Niet een bijklusser maar iemand met overname-ervaring.
8. Ga gestructureerd te werk. Knip het overdrachtsproces op in fasen: voorbereiding, transactie en afronding. Evalueer, dit voorkomt fouten. Houd grip op het proces.
9. Bedenk welke zaken je echt belangrijk vindt bij de bedrijfsoverdracht. Dat is niet voor iedereen de hoogste prijs. Vergeet niet om ook aandacht te besteden aan erfrechtelijke aspecten als je vermogenssituatie verandert na de verkoop.
10. Doe een due-diligence onderzoek en behandel de koper als je belangrijkste klant die je hebt, maar voorkom ook dat je bedrijfsgegevens in verkeerde handen vallen. Laat gegadigden een geheimhoudingsverklaring tekenen.
11. Stel een profiel op van kandidaten om serieuze gegadigden aan te trekken in plaats van gelukszoekers. Laat afspraken goed vastleggen om miscommunicatie te voorkomen.
12. Zorg ervoor dat de onderneming niet meer alleen om jou draait want van lang aan boord blijven wordt niet iedereen gelukkig. Maak de overgangsperiode niet te kort of te lang. Zes tot twaalf maanden is doorgaans meer dan genoeg.

Je hebt beslist dat de tijd is gekomen om je bedrijf of activiteit te verkopen of aan iemand anders over te dragen. Je gaat erop uit om een koper te vinden met behulp van een overnamespecialist. Vergeet daarbij niet zowel de intermediair als de potentiele koper een geheimhoudingsovereenkomst te laten tekenen. De boekhouder en de fiscalist krijgen bij de besprekingen een belangrijke rol toebedeeld. Zij adviseren je of het gunstiger is om de aandelen of alleen de activa/passiva te verkopen. Denk niet dat je dat wel alleen kunt. Goedkoop wordt zeker duurkoop. Ook een notaris komt om de hoek kijken. Zij kosten je allemaal geld maar het is het meer dan waard. Als de overname lukt en iedereen houdt er een goed gevoel aan over kun je met een gerust hart afscheid nemen van de zaak. Neem daarbij nooit genoegen met een betaling in termijnen! Laat de koper leningen afsluiten zodat jij de koopsom ontvangt. Er zijn teveel voorbeelden van jonge kopers die al snel teveel kosten maakten of het beroep niet machtig bleken en het bijltje erbij neer moesten gooien. Het resultaat was dat de verkoper niet met pensioen kon maar van voren af aan kon beginnen. Een dure les. Ga er nooit maar dan ook nooit mee akkoord. De overdracht of aankoop van een bedrijf dient uiteraard stapsgewijs aangepakt te worden. Een bedrijfsoverdracht heeft nl. veel menselijke, juridische, fiscale en financiële aspecten. Om een overdracht voor te bereiden volg je de volgende stappen:

Ben je er klaar voor en heb je voldoende informatie?     

1. Bepaal je financiële doelstellingen
2. Bepaal je persoonlijke doelstellingen
3. Vind je het belangrijk dat het eigendom van het bedrijf binnen de familie blijft of in andere handen komt?       
4. Probeer je gevoelens bespreekbaar te maken en leer los te laten       
5. Win zo veel mogelijk informatie in
6. Spreek zo veel mogelijk met externe adviseurs
7. Maak opvolging uitsluitend binnen vertrouwde kring bespreekbaar     
8. Maak een sterkte zwakte/analyse van je bedrijf (swot)                   
9. Maak een waardebepaling van je activiteiten
10. Bespreek en overweeg meerdere overdracht scenario’s
11. Maak een plan om de onderneming klaar te maken voor verkoopoverdracht

Het verkoopplan                                                                                              

1. Laat het bedrijf nauwkeurig waarderen voor de verkoop
2. Weet een koper of opvolger te vinden
3. Laat een geheimhoudingsovereenkomst tekenen                                                   
4. Wordt het eens over de condities en teken de contracten
5. Verzeker je ervan dat je al de gelden ontvangt
6. Informeer al het personeel, klanten, leveranciers en overige relaties
7. Stel werknemers gerust in geval van vrees voor de toekomst
8. Draag de leiding zo snel mogelijk over en verdwijn                 
9. Help de opvolger bij vragen en problemen
10. Bemoei je zelf actief nergens meer mee en ga wat anders doen

Iedere ondernemer krijgt er mee te maken. Het beheren van je werkkapitaal, want dat is het. Je bent gestart met een zak geld. Je werkkapitaal. Je doet er de uitgaven mee en het wordt bijgevuld met inkomsten. Het verschil is het buffer-kapitaal. Een oud gezegde luidt: De kosten gaan voor de baat uit. De leveranciers moeten normaliter eerst betaald worden, voordat er inkomsten binnenkomen. Aangezien je het geld maar een keer kan uitgeven is het zaak te zorgen dat de omvang van het werkkapitaal in de hand gehouden wordt. Dit betekent het bewaken van de posten debiteuren, voorraden en crediteuren. Je eerste verantwoordelijkheid als ondernemer is uiteraard op tijd een factuur te sturen. Als een klant een dienst of product koopt en daarvoor een factuur ontvangt wordt hij een debiteur. Wanneer een betalingstermijn is afgesproken is het bedrag niet eerder opeisbaar dan het moment waarop die is verstreken. Onthoud een oud gezegde dat luidt: verkocht is pas verkocht zodra het geld echt op je bank staat. Duidelijk want van opdrachten zonder inkomsten kun je niet leven. Er zijn drie redenen waarom facturen niet betaald worden.

1. De klant is ontevreden over de levering van product of dienst. Zorg dus dat je afspraken duidelijk op papier staan en dat je die ook nakomt.
2. De klant of ondernemer wordt zelf niet betaald door afnemer of derden en heeft dus niet de beschikking over voldoende gelden om jou te betalen.
3. De klant heeft geen geld en kan dus onmogelijk betalen. Je kunt dus lang wachten want hij heeft het gewoon niet. Let op: over 8 weken ook niet!

Als een klant niet betaalt en je vindt dat je recht hebt op je geld zul je krassere maatregelen moeten nemen. Bijvoorbeeld het inschakelen van een incassobureau of zelfs een deurwaarder. Veel ondernemers zijn huiverig voor de eventuele gevolgen. Er zijn tenslotte maar weinig klanten die enthousiast blijven afnemen na een gang naar de rechter. Het is mogelijk dat jouw klant daadwerkelijk moeite heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen. Als de vordering tot een faillissement van je klant leidt weet je zeker dat je geen geld ontvangt. Het beste is daarom om op tijd contact met je klant op te nemen. Ga in overleg. Vraag gewoon wat de reden is dat hij niet betaalt en stel eventueel een betalingsregeling voor. Een klant die er financieel niet al te rooskleurig voor staat gaat daar waarschijnlijk graag op in. Daarbij is de kans groot dat je de klant behoudt en de relatie tussen jullie verstevigt. Het belangrijkste is dat je er als ondernemer bovenop blijft zitten. Wacht je drie maanden met het sturen van een rekening en gaat er pas na zes maanden achteraan dan weet je dat je niet serieus genomen wordt. Als men niet van goede wil is zul je je hard moeten maken. Dat is alleen mogelijk als bij aanvang alles duidelijk op papier is gezet. Als het om grote bedragen gaat is het zinvol om deelbetalingen af te spreken. Als die niet op tijd betaald worden weet je misschien op tijd hoe laat het is. Eigenlijk zou je de kredietwaardigheid van de klant moeten checken, maar dat is in de praktijk niet zo eenvoudig. Wel is het waard de Kamer van Koophandel te informeren maar die geeft nooit een waterdicht uitsluitsel. Grote bedragen vragen om een (prijzige) kredietbeoordelaar.

10 Tips voor een gezond debiteurenbeheer (volgens de KvK)

1. Gebruik algemene voorwaarden
2. Organiseer je debiteurenbeheer
3. Check de klant vooraf
4. Let op de betalingstermijn
5. Factureer snel (op tijd)
6. Ga nabellen zodra de betalingstermijn is verstreken.
7. Stuur een aanmaningsbrief
8. Start met juridische middelen
9. Vraag om teruggave van de BTW
10. Gebeurt dit te vaak, ga dan om je facturen innen via factoring

Toon lef: Ga er achteraan en laat je niet met 1001 smoezen afschepen. Na de tweede smoes weet je dat er ook een derde en vierde smoes volgt